Alex Eberle e Ivo Gasparin

Alex Eberle e Ivo Gasparin

Parla Talian

Ivo Gasparin - Graduado em Filosofia e Pós-graduação em Letras, Ivo Gasparin é professor de Língua Portuguesa e Literatura Brasileira. Com o pseudônimo de Tóni Sbrontolon, é colunista e autor. Dentro da música, destacou-se como fundador e componente do Grupo Ricordi.

Contatos

Frate Salvador: el santo de Noa Trento

“Son quel che son, davanti de Dio”, cossita disea Frate Salvador

L’era le sei dopomesdì, “ora de la Ave Maria”, del di 31 de maio de 1972. Ntel Ospedal Fàtima de Noa Trento (Flores da Cunha) morria el Frate Salvador Pinzetta. Seguro che el Signor gà scoiesto sto di par portarlo in sù: Di che la Madona l’é ndata catar so cusina Santa Isabel e le vèspere del Di de Corpus Christi. Frate Salvador che tante volte l’é stato visto via par le rue a ndar portar la comunion ai malài, gà fato la so ùltima portission: ndato banda el Paradiso. 
Frate Salvador l’é el “santo” de Noa Trento, ma anca de Casca (RS). Hermínio Pinzetta, so nome de batésimo, l’é nassesto nte la Capela Sant’Antoni del Trenta, a Casca, ntel di 27 de giulio de 1911, el secondo dei trédese fioi de Fiorentino Pinzetta e Isabela Romani. Desde picinin l’é sempre stà un esemplo de cristian. Gavéa na granda fede a la Madona, ai santi e prinsipalmente a Gesù nte la Eucaristia. Par lu no ghen’era tempo rugno par dassar de ndar a Messa. 
Con 32 ani, dopo de tanto pensarghe sora e pregar, gà scumissià la so vita de frate capucino. L’é stato un per de stimane in Marau e dopo l’é vegnesto ai 22 de marso de 1944 a Noa Trento (Flores da Cunha). Qua el gà fato el Postulantado e el Novissiado, fando i primi voti in 6 de genaro de 1946. Dopo l’é ndato a Garibaldi, ndove l’é stato due ani. L’é tornà a Noa Trento (Flores da Cunha) e ntel di 6 de genaro de 1949 gà professà i voti perpètui. 
In 27 ani qua Noa Trento (Flores da Cunha) el Frate Salvador gà fato tanti laori: cosina, portaria, orto, giardin, in colònia, co le brespe, tor la ua nte le fameie e nte la cantina a far el vin. Ghen’era i seminaristi che i lo giutéa e i podéa veder el esemplo de laoro e orassion che l’era tuta la so vita. Nte la memòria de la gente ghen’é ncora la lembransa del Frate che ghe déa le semense e mude de salata, ma anca i consìlii.
“Mi portar in man el paron del mondo?”: questa l’é stata la reassion de Frate Salvador al saver che ‘l saria Ministro Estraordinàrio de la Eucaristia, par mandato de Dom Benedito Zorzi, Vescovo de Cassìa, in abril de 1970. Lu ‘l gà cetà questa mission che l’é stata nantra maniera de Dio “dassar veder” la so santità a depi persone, spessialmente i infermi e le so fameie. 
Dopo de 51 ani de la so morte, el processo de beatificassion l’é in anàlise ntel Vaticano. Ncora no l’é stato recognossesto un miracolo par devertarlo Beato, ma la Ciesa lo considera “Veneràvel”. Tanto del laoro de sto processo l’é stato fato par Dom Ângelo Domingos Salvador (in memoriam), che sempre el insistìa par pregar, che cossita vegnaria el “milagron” che ocore par el Frate Salvador deventar Beato e dopo nantro “milagron” par deventar Santo. 
Intanto che i frati, preti, véscovi, cardinai e fursi el Papa i analisa i papèi, noantri preghemo e gavemo ntel cuor la sertesa che Frate Salvador l’é santo. Lu che no ‘l savéa mia parlar ben el brasilier, ma el parléa ceto in talian, guidea che el deventarà contento se disemo sù la so orassion nte la so léngoa:
“Ò Dio, Vu che ve revelé ai poareti e picinini, scolta la orassion che ve femo par intersession del Frate Salvador. Dane a noantri la medèsima fede e bona volontà, la medèsima simplissità de vita, el medèsimo spìrito de orassion e laoro. Dane a noantri òcii neti e cuor puro par veder, come lu el vedéa, la Vostra presensa nte le persone e ntel mondo. Glorifìchelo, qua nte la terra, co la glòria dei santi, e dane a noantri, par so intersession, le gràssie che gavemo bisogno. Àmen”. 
Veneràvel Frate Salvador Pinzetta: prega par noantri!

Ciàcole

La Separassion

– Bon giorno, compare!
– Bon giorno, bon giorno!
– Come che la va?
– Adesso, mi cato che la scomìnsia ndar ben parché finalmente me go spartio.
– Ncora, ben, compare, parché sti giorni indrio la me dona la ga parlà che no la zera bona de capir de come che te podei star insime tanto tempo cossita.
– Nò, ma dassa che te spiego.
– Nò, nò, no ocor che te me spieghi gnente, nò. Par star insieme tanto tempo cossita, con una dona come la Agnese, bisogna esser santo...
– Se te me dassi parlar, mi te spiego polito.
– Ma vuto spiegarme che? La to dona, la Agnese, no la val na “cica de tabaco”. Te ghè spetà massa par spartirte. 
– Ma compare!...
– Àssame parlar quelo che go de dirte. Te sè che mi son un omo che no me piase de tirarla massa longa e gnanca tor la gente in giro. Quel che mi go de parlar, mi ghe parlo ntea fàcia: “bianco e franco”.
– Ma compare, no sò se te me ghè capio mal...
– No te go capio mal, nò. Zera tempo che volea dirte che la to dona ghe manchea sol che la fusse na putana, parchè mi cato che la ga passà squasi tuti i òmeni dela nostra comunità, ncora ben che la nostra sità la ze picoleta. Te ghé fato ben spartirte dela.
– Ma compare, se te me assi parlar, volea dirte che no me go mia spatio dela Agnese, me go spartio del sòcio dela nostra società che gaveino, nò dela me dona.
– Ah...ah...ah... No te te ghè mia spartio dela to dona!? Te te ghè spartio del to sòcio!?
– Si, del me sòcio, compare.
– Ben, ben, ma anca quel el val poco o squasi gnente.

Gramàtica Del Talian

El Alfabeto  in Talian (continuassion)

Letra T: Soa como o português – tuti, toso, tardi
Letra V: Igual ao português – vento, voia, lavar
Letra Z: Soa igual ao português – molzer, zolar, verzer, zavalì, inzegno, zo, zenòcio 
- Nos nomes próprios, quando vem dupla, soa como SS: Fedrizzi, Panizzon, Frizzo

Observação
No Talian não se usa a combinação GL
Botìlia, mìlio, sbàlio.